Stress… Ποια η σχέση του με την διατροφή;

Το άγχος είναι ένα συχνό φαινόμενο το οποίο ξεκινά από διάφορα γεγονότα ενεργοποίησης τα οποία επεξεργάζονται στον εγκέφαλο και έχουν ως αποτέλεσμα την απάντηση. Οι απαντήσεις μπορεί να είναι συναισθηματικές, βιολογικές ή φυσικές, οι οποίες ποικίλλουν από άτομο σε άτομο λόγω τόσο γενετικών όσο και περιβαλλοντικών παραγόντων που συχνά επηρεάζουν και τη διατροφική συμπεριφορά. Η αντίδραση στρες είναι ένας προσαρμοστικός μηχανισμός. Όταν τα επίπεδα στρες είναι χαμηλά, το σώμα είναι συχνά σε κατάσταση ομοιόστασης, δηλαδή όλα τα συστήματα του σώματος λειτουργούν ομαλά για την διατήρηση της ισορροπίας. Όμως, σε μια "κατάστασης κρίσης", το σώμα επιχειρεί να διατηρήσει την ομοιόσταση μέσω μιας προσαρμοστικής απάντησης. Ο εσωτερικός αγώνας για την αποκατάσταση της ομοιόστασης εν όψει ενός άγχους είναι γνωστός ως σύνδρομο γενικής προσαρμογής ή GAS. Το GAS έχει τρεις ξεχωριστές φάσεις: τον συναγερμό, την αντίσταση και την εξάντληση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να οδηγεί το σώμα σε διάφορες φυσιολογικές αλλαγές και σχεδόν όλα τα συστήματα σώματος αποτελούν πιθανό στόχο όπου οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις μπορεί να είναι έως και καταστροφικές.

Πως το σώμα αντιδρά σε μια κατάσταση stress;

Η έκθεση σε παράγοντες που προκαλούν άγχος καταλήγει σε μια σειρά συντονισμένων αντιδράσεων που εκδηλώνονται στο σώμα. Συνήθως περιλαμβάνουν αλλοιώσεις συμπεριφοράς αλλά και έκκριση πολλαπλών ορμονών όπως είναι η αδρενοκορτικοτροπική ορμόνη (ACTH) και η κορτιζόλη / κορτικοστερόνη, η κατεχολαμίνη των επινεφριδίων, οξυτοκίνη, προλακτίνη, ρενίνη κλπ.

Μερικές από τις φυσιολογικές αλλαγές που σχετίζονται με την ανταπόκριση στρες περιλαμβάνουν: (i) αυξημένη παραγωγή ενέργειας με σκοπό τη διατήρηση της λειτουργίας του εγκεφάλου και των μυών, (ii) αυξημένος ρυθμός εγκεφαλικής λειτουργίας και τοπική εγκεφαλική χρήση γλυκόζης, (iii) αναστολή της αναπαραγωγικής φυσιολογίας iv) μειωμένη σίτιση και όρεξη.

Όμως πως οι κακές διατροφικές συνήθειες επηρεάζονται από το άγχος και έχουν αντίκτυπο στην υγεία μας;

Ο αντίκτυπος των κακών συνηθειών στην υγεία σας..

§ Αιματολογικές ανισορροπίες στο αίμα: Όταν δεν τρώτε αρκετό φαγητό ή δεν τρώτε τρόφιμα που περιέχουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, μπορεί να εμφανιστούν διακυμάνσεις του σακχάρου. Αυτές οι διακυμάνσεις μπορούν να οδηγήσουν σε μεταβολές της διάθεσης, κόπωση, κακή συγκέντρωση αλά και σε άλλες αρνητικές συνέπειες μακροπρόθεσμα, όπως επεισόδια υπεργλυκαιμίας.

§ Παρενέργειες καφεΐνης: Η υπερβολική πρόσληψη καφεΐνης μπορεί να οδηγήσει σε κακή συγκέντρωση, χαμηλότερα επίπεδα παραγωγικότητας, διαταραχές του ύπνου και αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα.

§ Κακές επιπτώσεις στην υγεία: Η κακή διατροφή μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ασθενές ανοσοποιητικό σύστημα, με την μειωμένη αντίσταση σε διάφορες ασθένειες. Άρα αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει και σε άλλα προβλήματα, συμπεριλαμβανομένων των αυξημένων επιπέδων στρες τα οποία θα είχαν αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία.

Πως μπορεί η διατροφή να βοηθήσει σε μια κατάσταση stress;

Φαίνεται πως η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του stress, καθώς οι καλές διατροφικές συνήθειες έχουν συσχετιστεί με μειωμένη εμφάνιση άγχους. Πιο συγκεκριμένα, οι σύνθετοι υδατάνθρακες όπως είναι τα δημητριακά, το ρύζι, η πατάτα, το ψωμί καθώς και τα λαχανικά και τα φρούτα φαίνεται να ενισχύουν τα επίπεδα σεροτονίνης, μια χημική ουσία στον εγκέφαλο που καθιστά τον οργανισμό πιο ήρεμο. Επίσης, έχει αναφερθεί πως τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα συσχετίζονται με χαμηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης καθώς βοηθούν στο σχηματισμό υγιών νευρικών κυττάρων. Έχει επίσης αναφερθεί ότι η επαρκής πρόσληψη πρωτεϊνών αυξάνει τον ρυθμό με τον οποίο οι εγκεφαλικοί νευρώνες παράγουν αντικαταθλιπτική δράση, ουσίες όπως είναι η ντοπαμίνη και η νορεπινεφρίνη.

Συμπερασματικά…

Το άγχος είναι ένα κοινό πρόβλημα που όλοι πρέπει να αντιμετωπίσουμε σε κάποια φάση της ζωή μας. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που ασκούν πίεση στο ανθρώπινο σώμα και εκδηλώνεται με την μορφή του άγχους. Το φαγητό που καταναλώνει ένα άτομο ως μέρος του καθημερινού τρόπου ζωής του μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο για να ξεπεραστεί ή να μειωθεί η επίδραση του στρες στο σώμα. Ένα από τα βασικά συστατικά για την καλή υγεία και ίσως το πιο σημαντικό είναι να έχετε ένα καλά ισορροπημένο πλάνο διατροφής. Μια ισορροπημένη διατροφή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο καθώς ενισχύει την αντοχή μας έναντι των επιπτώσεων που προκαλεί το άγχος στο σώμα.

Τάλια Ευαγγέλου

Κλινική Διαιτολόγος & Αθλητική Διατροφολόγος